گذر عُمر

9 دی 1389 امروز همایش استانی پیشگیری اولیه اعتیاد استان خراسان جنوبی برگزار شد. مسئولیت برگزاری همایش را از سه ماه قبل بر عهده گرفته بودم و خصوصاً در دو هفتۀ گذشته وقت زیادی برای برگزاری مطلوب آن صرف شد. جمعی از همکاران دانشگاه و دانشجویان، متعهدانه در برگزاری همایش کمک کردند که باید از آن ها تشکر کنم. علاوه بر جلسۀ افتتاحیه (که برگزاری آن برعهدۀ شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر بود) در دو جلسه و 4 پنل، 12 سخنرانی منتخب ارائه شدند. علاوه بر صاحبان مقاله ها، مشاوران مدارس نیز در این جلسه حضور داشتند که امیدوارم مباحث مطرح شده در جهت پیشگیری از سوء مصرف مواد مؤثر واقع شود. مجموعه مقاله های همایش را هم به صورت الکترونیکی و هم به صورت چاپی منتشر کردیم.

5 دی 1389 دیروز و امروز به طور کامل (حدود 18 ساعت کار مداوم) مشغول ارزیابی نهایی مقاله های همایش استانی پیشگیری اولیه از اعتیاد بودم و نهایتاً این کار به اتمام رسید. از 62مقالۀ رسیده، 15 مقاله به صورت تمام متن برای سخنرانی و 20 مقاله به صورت پوستر انتخاب شدند. 10 مقالۀ ترجمه شده از منابع معتبر و جدید نیز مورد پذیرش قرار گرفتند و 17 مقاله نیز نتوانستند از ارزیابی موفق بیرون آمده و رد شدند. معمولاً در همایش استانی رسم نیست که مقاله مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد، اما تلاش شد در این همایش تمام استانداردهای علمی در ارزیابی مقاله ها (در حد توان) انجام شود. کلیه مقاله ها در دو نوبت توسط خودم ارزیابی شدند و بعد به صورت بی نام، در جلسات کمیتۀ علمی همایش توسط سه نفر مورد ارزیابی قرار گرفتند. کار ویراستاری مقاله ها نیز انجام شده و ان شا الله پنجشنبۀ این هفته (9 دی) همایش برگزار خواهد شد. امیدوارم نتایج آن بتواند کمکی هر چند کوچک در پیشگیری اولیه از اعتیاد داشته باشد.

5 دی 1389 شب گذشته نتایج بررسی اولیه چکیده مقاله های سومین کنگره روان شناسی ایران اعلام شد. هفت چکیده مقالۀ ارسالی از پژوهش های انجام شده در گروه روان شناسی دانشگاه بیرجند پذیرش شده. با توجه به قبول تنها 481 چکیده مقاله از 1500 چکیدۀ ارسالی، به نظر می رسد گروه روان شناسی دانشگاه بیرجند کارنامۀ قابل قبولی را برای اولین دورۀ دانشجویان فارغ التحصیل کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی گرفته است. به همۀ دانشجویانی که مقاله های آن ها پذیرش شده تبریک می گویم. خیلی ها مزد تلاش های سخت (و البته تحمل سخت گیری ها و بعضاً تلخی ها!!) را گرفته اند. یکی دو کار دیگر را نیز به همایش ارائه کرده بودیم که علی رغم سطح بسیار بالای آن نتوانستند از فیلتر سخت گیرانۀ کمیتۀ علمی همایش رد شوند. برای هر دو دسته از دانشجویان، این به معنای پایان راه نیست، بلکه باید به معنای آغاز راه طولانی پژوهشگری علمی است، امید که این چنین باشد.

3 دی 1389 مطلب قبلی رو که در مورد کتابخانه نوشتم، یاد حادثه ای افتادم که خیلی سعی کردم از ذهنم پاکش کنم! حادثه ای به غایت تأسف آور! چند هفتۀ قبل به درخواست دخترم که می گفت معلم اش گفته باید از کتابخانۀ امام رضا (ع) کتابی به امانت بگیرد، به این کتابخانه در میدان موزه بیرجند رفتم. محض احتیاط کپی شناسنامه، عکس و کارت کارمندی تأیید کنندۀ عضو هیأت علمی دانشگاه را هم برداشتم. در آنجا جوانکی که اگر می خواست من را در دانشگاه ببیند باید یکی، دو ماه منتظر می شد و مشغول بازی کردن با رایانه اش بود، بعد از نگاهی به من و مدارک که روی میزاش گذاشته بودم، از بالای عینک اش گفت: برو ضامن بیار!؟ نگاهی به لباس ام کردم، فکر کردم احتمالاً قیافه و یا لباس ام به شکلی است که او مشکوک شده. مشکلی در لیاس نداشتم. حدس زدم شاید نشنیده! تکرار کردم: حتی با اینکه عضو هیأت علمی دانشگاه هستم؟ سرش را پایین انداخت و به برگه ای که آن طرف تر بود اشاره کرد. یعنی وقتم را نگیرد برو ضامن بیار! خواستم به رئیس اش و بالاتر شکایت ببرم! ولی منصرف شدم چون احساس کردم هم وقت ام گرفته خواهد شد و هم نهایتاً به عذر خواهی منتهی و باز برای

3 دی 1389 شهرداری تهران با همکاری پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ک تابخانۀ الکترونیکی (یا به قول خودشان دیجیتالی!!) علوم انسانی را راه اندازی کرده اند که بنا به گفتۀ مسئولین آن در حال حاضر دارای بیش از نود هزار کتاب است و قرار است به زودی صدها هزار کتاب و منبع دیگر به آن افزوده شود. برای ورود باید فرم ثبت نام را تکمیل کنید ؛ البته من تلاش کردم و نشد! احتمالاً به طور موقت سرور آن ها دچار مشکل شده. اگر برنامه های اعلام شده تحقق یابد اقدامی تحسین برانگیز است و باید از مسئولان آن تشکر نمود.

2 دی 1389 دو هفته قبل درخواست برگزاری 5 دورۀ (کارگاه آموزشی) برای تربیت کادر متخصص برای پیشگیری از اعتیاد داده شد. با وجود مشغلۀ زیاد، برگزاری این دوره ها را به دلیل کمک به تجهیز مرکز خدمات پژوهشی مرکز مطالعات جوانان استان، قبول کردم اما به شرط انجام آن با استاندارهای قابل قبول. در همین دو هفته دو موضوع رخ داده که بیان آن باعث تأسف است، اما واقعیتی است از آنچه در کشورمان رخ می دهد. واقعیتی است که ما چگونه برنامه ها و قوانین بسیار مترقی را به پایین ترین سطح تنزل می دهیم. اولین مورد به سفارش کردن برای دادن تدریس به فردی بود که به هیچ وجه تخصص لازم را برای برگزاری سرفصل کارگاه ها را نداشت. فردی با تخصص کودکان استثنایی از دانشگاهی بدون اعتبار، بیاید و مثلاً پیشگری از اعتیاد را آن هم بعضاً برای افرادی درس دهد که خودشان مدرک کارشناسی ارشدشان را از دانشگاه های معتبر گرفته و سال ها مدرس دانشگاه بوده اند. تا کمی عصبانی نشدم، دست از سرم برداشته نشد!! مورد دوم نیز، زمانی رخ داد که به مسئولین دوره گفتم که نام بعضی از افراد را از فهرست شرکت کنندگان خط خواهم زد، چون این افراد با هدف تصریح شدۀ دوره

2 دی 1389 بعضی اوقات فکر می کنیم اگر ما نباشیم و فلان کار را انجام ندهیم، چه اتفاق ها که ممکن است رخ دهد یا ندهد! اما تجربه ثابت کرده اتفاق خاصی نمی افتد، امور دنیا همیشه جاری است، چه ما باشیم و چه نباشم. چه خوب و نغض خیام این را گفته: ای بس که نباشیم و جهان خواهد بود نی نام زما و نی‌نشان خواهد بود زین پیش نبودیم و نبد هیچ خلل زین پس چو نباشیم همان خواهد بود این را نوشتم چون به زودی مسئولیت مرکز مطالعات استان خراسان جنوبی را که در ابتدای سال جاری به دلیل بی مسئولی!!! قبول کردم، واگذار خواهم کرد. شرطی داشتم که به محض ورود اولین نفر از همکاران مامور به تحصیل این مسئولیت را واگذار کنم، که با برگشت یکی از همکاران محقق شده. بعضی برای اینکه من را این کار منصرف کنند می گویند اگر بروی این می شود و آن!! ولی می دانم که هیچ اتفاقی رخ نمی دهد!

2 دی 1389 دانشجویی از طریق رایانامه کمکی خواسته و در پایان این گونه نوشته: .... راهنمايي كنيد ازتون ممنونم. چون من تو شهرستانم اين درس فقط يه جلسه كلاس داشت و من نميتونم استادم رو ببينم .... قسمت آخر را یکی بار دیگر بخوانید: درس فقط یک جلسه کلاس داشته و من نمی تونم استادم را ببینم؟؟!!! برای درس مهمی مانند روش تحقیق که در همۀ رشته ها یکی از دروس بسیار مهم است و گاهی اوقات 16 جلسه کلاس هم برای آموزش اصول پایه ای آن کم است، کلاس رافقط در یک جلسه برگزار کردن و بعد هم دانشجو را به امان خود رها کردن. در همین استان خراسان جنوبی، به هر دلیل، در هر مرکز بخشی (که تا همین چند سال قبل روستایی بوده) دانشگاهی دایر کرده اند، و در رشته هایی دانشجو تربیت می کنند که در مرکز استان هم نیروی متخصص برای آن وجود ندارد. خروجی آن هم تحویل عده ای کارشناس و در بعضی زمینه ها کارشناسان ارشدی است که حتی مفاهیم ابتدایی رشتۀ خود را نمی دانند. نام این را نمی توانیم چیزی به جز خیانت آشکار به علم، دانش و دانشگاه دانست.

27 آذر 1389 بالاخره وزارت علوم هفتۀ گذشته اطلاعات بیشتری در مورد شیوۀ برگزاری امتحانات متمرکز برای پذیرش دانشجوی دکتری، را منتشر کرده است (اطلاعات بیشتر در این پیوند قابل بازیابی است). در مواد امتحانی همۀ گرایش ها، نوعی آزمون هوش گنجانده شده. این در حالی است که در دهۀ 60 پس از تلاش فراوان، روان شناسان توانستند مسئولین وقت سازمان سنجش را قانع کنند که آزمون هوش را از مواد امتحانی کنکور کارشناسی حذف نمایند. حالا بعد از دو دهه مجدداً سروکلۀ این آزمون در دورۀ دکتری پیدا شده است!! یکی از دلایل مخالفت بسیاری از روان شناسان با آزمون هوش به شکل یکی از مواد امتحانی کنکور، عدم اعتبار سؤالات طراحی شده برای سنجش هوش بود. در آن سال ها، مؤسسه های آمادگی کنکور، سؤالات آزمون هوش را آموزش می دادند و این آزمون بیش از آنکه آزمون هوش و استعداد باشد، نوعی آزمون یادگیری برای کسانی بود که دسترسی به نمونه سؤالات را داشتند. نکتۀ دیگر عدم دقت لازم در تعیین مواد امتحانی است (حداقل در روان شناسی). به طور مثال، روان شناسی تربیتی هم برای گرایش های روان شناسی وابسته به علوم تربیتی به عنوان یکی از منابع اعلام شده