محدود کردن علوم اجتماعی و رفتاری از منظر غربی ها در ایران
3 آبان 1389
خبر توقف توسعۀ بعضی رشته ها از جمله روان شناسی و علوم تربیتی قبلاً به صورت شایعه منتشر شده بود. امروز که صفحه یاهو رو برای دسترسی به ایمیل ام باز کردم این خبر به صورت خبر ویژه روی سایت یاهو قرار گرفته بود. خبر تحت عنوان محدود کردن علوم اجتماعی از دیدگاه غربی در ایران است. البته فکر می کنم در عمل اجرای آن به این تندی که غربی ها می گویند نه مد نظر است و نه البته قابل اجرا. قرار است تا تابستان سال اینده در مورد هفتاد درصد برنامه ی درسی دوره های تحصیلات تکمیلی این رشته ها بازنگری صورت گیرد و بومی سازی شود! و ایجاد رشته های جدید هم منوط به نیاز جامعه باشد.
کل خبر به نظر من اقدام بدی نیست اما به شرط ها و شروط ها! بازنگری در برنامه ی درسی 12 رشته ی اصلی علوم اجتماعی و رفتاری کار ساده ای نیست که به راحتی بشود آن را اجرا کرد. نیازمند ده ها کار پژوهشی و بررسی های مستقل است. ضمن اینکه در بسیاری از موارد اساتید این علوم در حال حاضر هم با نگاه بومی تدریس رو انجام می دهند. مثلاً آیا می توان گفت که یادگیری یا رشد شخصی در ایران با مثلاً عراق تفاوت بنیادین دارد؟! اینکه بتوانیم دراین زمینه نظریه پردازی کرده و فقط تکرار کنندۀ نظریه های غربی ها هم نباشیم نیازمند شرایطی است. به طورمثال، جذب نخبگان و ایجاد شرایطی که نگذاریم آن ها به دلایلی برای بیگانه کار کردن را به کار کردن برای مملکت شان، ترجیح دهند. تا امکان کار و فکر کردن افراد هوشمند رو ایجاد نکنیم، نباید انتظار نظریه پردازی داشته باشیم. شرط دیگر، ایجاد شرایط نقد و بررسی، و آزادی (و امنیت) اندیشه ای است که نیازمند این گونه تغییرات است. اینکه اگر شخصی اختلاف کوچکی با ما داشت، او را به چوب الحاد نکوبیم. تا شروطی مانند این موارد جامعه ی عمل نپوشد، با این خبرهای رسانه ای که بعضاً احساس می شود کوته دستانی برای رضایت بلند دستان، آن را با آب و تاب منتشر می کنند!!!! اگر حتی جلوی تکرار نظریه های غربی ها رو بگیریم، آن را فقط با تکرار نظرات فیلسوفان ایرانی قرون گذشته جایگزین خواهیم کرد، و در میدان عمل تغییر خاصی ایجاد نخواهد شد.